زندگی روزمره و مدرن، سرشار از استرس های گوناگون است. از همین رو، مدیریت استرس و کنترل آن برای داشتن زندگی سالم، از بحث های رایج در روزگار ماست.
همه ما در طول زندگی خود، استرس را تجربه می‌کنیم. از آن جا که بیشتر مشکلاتی که برای سلامت ما به وجود می‌آید در نتیجه استرس است، دانستن چگونگی تاثیر استرس بر بدن و نیز تکنیکهای مدیریت و کنترل استرس، بسیار مهم است.

استرس چیست؟

استرس، پاسخ طبیعی بدن شما به تغییرات در زندگیتان است. در واقع نمی‌توان از استرس جلوگیری کرد، چرا که زندگی به صورت مداوم دچار تغییر است؛ از تغییر محل روزانه از خانه به محل کار گرفته تا تغییرات اساسی در زندگی نظیر ازدواج، طلاق یا مرگ عزیزان.
به همین سبب نباید به دنیال حذف استرس باشید، بلکه باید بکوشید استرس اضافه تان را از بین برده و باقی را نیز مدیریت کنید. دلایل متداولی برای بروز استرس وجود دارد که به صورت معمول برای مردم موجب استرس می‌شود اما از فردی به فرد دیگر، متفاوت است.

---

• دلایل به روز استرس

عوامل متعددی موجب بروز استرس هستند که ما آن ها را عوامل «استرس زا» می‌نامیم. از آن جا که تجربه استرس برای هر کس بر مبنای ادراک منحصربفرد وی از چیزی است که در زندگی خود با آن مواجه می‌شود، شرایطی که برای یک نفر استرس زاست، ممکن است برای دیگری صرفا چالش برانگیز باشد و این به ویژگی های شخصیتی، الگوی فکری و توانایی های فرد بستگی دارد.
به زبان ساده تر، مدل استرسی یک فرد، برای فردی دیگر استرس زا نخواهد بود. بدان معنا که برخی شرایط، موجب بروز استرس بیشتر در برخی افراد شده و احتمال بروز فرسودگی را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، وقتی در شرایطی قرار می‌گیریم که توقعات زیادی از ما وجود دارد، زمانی که اختیارات کم و انتخابهای محدودی داریم، هنگامی که امکانات کافی نداریم، وقتی مورد قضاوت بیرحمانه دیگران قرار می‌گیریم یا زمانی که یک شکست پیامدهای گزافی برایمان دارد، دچار استرس می‌شویم.
به همین سبب، شغل، روابط عاطفی، مشکلات مالی، سلامت و موضوعات روزمره مثل برنامه های نامنظم یا شلوغ، برای افراد استرس ایجاد می‌کند.
آموختن مهارتهایی برای مقابله با عوامل استرس زا به شما کمک خواهد کرد تا استرس خود را کاهش دهید.

---

• اثرات استرس

همان طور که عوامل استرس زا برای هر شخص متفاوت است، تاثیرات استرس نیز بر هر یک از ما منحصربفرد خواهد بود. ممکن است یک نفر این فشار را به صورت سردرد تجربه کند، دیگری اضطراب و دل آشوبه داشته باشد و نفر سوم، مجموعه ای دیگر از نشانه ها را در خود ببیند. به رغم این که واکنش هر یک از ما به استرس مختص به خود ماست، اما لیستی بلندبالا از تاثیرات استرس بر بدن ما وجود دارد که برخی ملایم و برخی دیگر مهلک هستند. استرس می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیرگذار باشد که این امر، بر سلامت عمومی بدن تاثیری مخرب دارد. به همین ترتیب، استرس بر خلق و خوی فرد نیز موثر است.
اگر علائم فیزیکی ای را تجربه می‌کنید که به عقیده خودتان مربوط به استرس است، باید سعی در کنترل استرس خود داشته باشید و بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید تا اطمینان یابید تمامی اقدامات لازم برای حفظ سلامت خود را انجام می‌دهید. علائمی که توسط استرس تشدید می‌شوند فقط در سر و ذهن شما نیستند و باید آنها را جدی بگیرید.

زندگی روزمره و مدرن، سرشار از استرس های گوناگون است. از همین رو، مدیریت استرس و کنترل آن برای داشتن زندگی سالم، از بحث های رایج در روزگار ماست. در بخش اول به طور کلی به استرس پرداختیم. در ادامه مدیریت استرس و سئوالات متداول دربارۀ آن را بررسی می کنیم.

---

• مدیریت استرس

به شیوه های مختلف می‌توان استرس را مدیریت نمود. بهترین برنامه برای مدیریت استرس، معمولا شامل تمجموعه ای از فعالیت های کاهنده های استرس است که استرس را به لحاظ روحی و جسمی کاهش می‌دهند و به شما کمک می‌کنند انعطاف و مهارت های تحمل خود را بهبود ببخشید.
از کاهنده های سریع استرس استفاده کنید. برخی از تکنیک های کاهنده استرس می‌توانند طی چند دقیقه واکنش بدن نسبت به استرس را آرام کنند. این تکنیک ها موجب بهبود فوری استرس می‌شوند که به شما کمک می‌کند در لحظه احساس آرامش بیشتری داشته باشید و این کار را به شیوه های متفاوتی انجام می‌دهد. هنگامی که واکنش های استرسی در شما بروز نکنند، می‌توانید با تفکر و آرامش بیشتری با مشکلات مواجه شوید. همچنین با پرخاش و ناراحتی کمتری با دیگران برخورد می‌کنید که به شما کمک می‌کند روابط عاطفیتان را سالم تر نگه دارید. همچنین کنترل استرس در لحظه بروز آن باعث می‌شود استرس مزمن را تجربه نکنید.

عادات ضد استرس خود را توسعه دهید. وقتی در شرایط پر استرس قرار دارید، استفاده از برخی تکنیک ها دشوارتر است. اما اگر بصورت روزانه و در شرایط معمولی آن ها را تمرین کنید، به شما کمک می‌کنند تا استرس عمومی خود را کنترل کرده و واکنش کمتری به استرس نشان دهید. در نتیجه قادرخواهید بود واکنش های استرسی خود را سریعتر و راحتتر کنترل کنید.
عادات طولانی مدت و سالم نظیر نرمش یا مراقبه این امکان را برای شما فراهم می‌آورد تا انعطاف خود را در برابر عوامل استرس زا بالا ببرید، به شرطی که آن ها را تبدیل به بخشی ازز زندگی خود کنید. مهارت های ارتباطی و سایر مهارت هایی که مربوط به سبک زندگی شما هستند می‌توانند به شما کمک کنند تا عوامل استرس زا را مدیریت کرده و از شرایطی که حس می‌کنیم در حال فروپاشی هستیم، به شرایطی برسیم که احساس کنیم دچار چالش یا حتی تحریک عصبی مختصر شده ایم.

در صورت امکان، عوامل استرس زا را از بین ببرید. این امکان که استرس را بصورت کلی از زندگی خود حذف کنید، وجود ندارد. اما می‌توانید میزان استرس را کاهش داده و آن را در حدی نگه دارید که قابل مدیریت باشد. هر استرسی که از زندگی شما حذف شود، حجم استرس کلی شما را کاهش می‌دهد. به عنوان مثال، قطع یک رابطه عاطفی ناسالم به شما کمک می‌کند استرسی را که به شما وارد می‌شود کاهش دهید. چرا که کمتر احساس می‌کنید که در حال فروپاشی هستید.
کشف تکنیک های مناسب برای مدیریت استرس و سپس انتخاب چندین مورد که متناسب با شما و نیازهایتان است، کلید رهایی از استرس خواهد بود.

---

• سوالات متداول در رابطه با استرس

• آیا استرس به شکل اجتناب ناپذیر برای سلامتی مضر است؟

عملا خیر. انواع مختلفی از استرس وجود دارد که از استرس مثبت و هیجان استرسی بی ضرر تا استرس مزمن را در بر می‌گیرد که می‌تواند عامل مشکلات عمده برای سلامتی باشد. البته آنچه که در اخبار مورد اشاره قرار می‌گیرد، استرس منفی است. در عین حال که باید انواع منفی استرس را کم یا مدیریت کنیم، لازم است استرس مثبت را حفظ کنیم تا شور و هیجان در زندگی ما باقی بماند. با این وجود، تجربه استرس زیاد در زندگی، حتی استرس مثبت، ممکن است منجر به افزایش سطح استرس در زندگی شود که موجب احساس فشار مداوم یا طولانی شدن واکنش های استرسی می‌شود. به همین خاطر مهم است بیاموزید بدن و ذهن خود را در فواصل معین آرام کرده و از استرس غیرضروری خودداری کنید.

• چطور می‌توانم بفهمم که تحت تاثیر استرس شدید هستم؟

استرس به شیوه های مختلفی ما را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد که همه آنها منفی نیستند. در حقیقت، استرس یک زندگی شاد و پرهیجان می‌تواند مثل یک محرک خوب عمل کرده و زندگی را هیجان انگیز نگه دارد.

وقتی سطح استرس در زندگی بالا می‌رود، نشانه هایی وجود دارد که افراد مختلف آن را به صورت مشترک تجربه می‌کنند. به عنوان مثال سردرد، تحریک پذیری، افکار منفی نشانه هایی هستند که به هنگام فشار و استرس شدید بروز می‌کنند. اگر خودتان می‌دانید که تا زمانی که به مرز انفجار نرسیده اید متوجه نمی‌شوید که دچار استرس هستید، مهم است که نشانه های استرس و رفتارهای خاص خود را مانند یک ناظر بیرونی ببینی و بشناسید. برای دانستن این که بدنتان در حال واکنش به استرس است، می‌توانید مراقبه کنید. این مراقبه در عین حال به شما کمک می‌کند تمدد اعصاب کنید.

• وقتی استرس امانم را می‌برد چه کنم؟

هر از چندگاهی این احساس به سراغ همه ما می‌آید و این طبیعی است. با این که  بروز اتفاقات استرس زا و نیز واکنش بدن ما به استرس امری اجتناب ناپذیر است، اما راه هایی هست که بدن خود را از واکنش های مخرب به استرس باز داشته، آسیب های استرس را کاهش داده و فکر و ذهن خود را آزاد کنید تا بتوانید آن چه را که در لحظه اتفاق می‌افتد مدیریت کنید.

• آیا راهی هست که کمتر تحت تاثیر استرس قرار بگیرم؟

در واقع با تمرین مداوم تکنیکهای مدیریت استرس می‌توانید استرسی را که در لحظه حس می‌کنید کاهش داده و در برابر استرس هایی که در آینده با آن ها مواجه می‌شوید، مقاوم تر و منعطفتر باشید.

راههای مختلفی را می‌توانید امتحان کنید؛ پیاده روی صبحگاهی، روزنامه خواندن عصرگاهی یا وقت گذراندن با دوستان. باید بگردید و راهکاری را پیدا کنید که با سبک زندگی و شخصیت شما همخوان است و انجام دادن آن برای شما راحت تر.